Nierównomierne zużycie opon to jeden z najczęstszych, a zarazem najbardziej kosztownych problemów zarządzania flotą pojazdów. Zbyt wczesne wyeksploatowanie ogumienia to większe wydatki i zagrożenie dla bezpieczeństwa. Jak rozpoznać różne wzory nierównomiernego zużycia opon, jakie są ich przyczyny i jak skutecznie przeciwdziałać takim sytuacjom?
Rodzaje nierównomiernego zużycia opon wraz z przyczynami
Można wyróżnić kilka konkretnych wzorów zużycia opon – każdy z nich jest powodowany przez określone sytuacje czy sposoby użytkowania pojazdu. Najczęstsze jest zużycie centralne i krawędziowe – w pierwszym przypadku mowa o nadmiernym starciu bieżnika w jego środkowej części, a w drugim o ścieraniu po bokach opony, przy obydwóch lub tylko przy jednej krawędzi. Zużycie jednostronne (fasetowe) odnosi się do nierównych śladów w jednym miejscu obwodu opony. Można spotkać się także ze zużyciem kropelkowym lub plamistym (mocniej przetarte punkty, często układające się w nieregularne łaty), a dla opon kierunkowych także ze zużyciem na ramionach.
Każdy z tych typów wskazuje na inną grupę problemów eksploatacyjnych lub serwisowych:
- nieodpowiednie ciśnienie – zbyt wysokie prowadzi do zużycia centralnego, a zbyt niskie do zużycia krawędziowego;
- błędna geometria zawieszenia – nieprawidłowa zbieżność, niewłaściwy kąt pochylenia kół lub kąt wyprzedzenia zwrotnicy mogą uwydatniać zużycie jednostronne;
- brak rotacji opon – może wpływać na różne rodzaje zużycia, szczególnie centralne i krawędziowe;
- niewyważenie kół – objawia się plamami lub twardymi punktami, zwłaszcza przy wyższych prędkościach.
Spore znaczenie mają także styl jazdy i obciążenie. Agresywne przyspieszanie i gwałtowne hamowanie mogą również powodować nierównomierne zużycie, ponieważ niektóre części opony będą bardziej obciążone niż inne. Szczególnie w przypadku samochodów dostawczych warto też zadbać o równomierne rozłożenie masy ładunku, by nacisk na każdą z opon był podobny.
Jak rozpoznać poszczególne wzory zużycia?
Podstawą jest znajomość typowego wyglądu zużytych opon w każdym z wymienionych wcześniej scenariuszy. W przypadku zużycia centralnego na pierwszy rzut oka bieżnik będzie wyraźnie niższy na środku niż przy ramionach. Dla zużycia krawędziowego bieżnik będzie bardziej starty przy obu krawędziach, a przy niskim ciśnieniu opona będzie „siadać” na bokach. Aby sprawdzić zużycie jednostronne (fasetowanie), należy obrócić oponę o 90 stopni i sprawdzić, czy nie występują fazy o grubości zazwyczaj kilku milimetrów – to często rezultat nieprawidłowej geometrii.
Aby móc wcześnie rozpoznać nierównomierne zużycie opon, warto zacząć od regularnych inspekcji wzrokowych – kierowcy powinni sprawdzać koła przynajmniej raz w tygodniu. W celu uzyskania dokładniejszych informacji można wykonać pomiary głębokości i bieżnika z użyciem suwmiarki lub kalibratora; najlepiej dokonywać ich w co najmniej trzech punktach na każdym kole. Przydatne będą również systemy TPMS (Tire Pressure Monitoring System), które w nowoczesnych autach są już standardem – dzięki nim można na bieżąco otrzymywać informacje o spadku lub wzroście ciśnienia.
Czym skutkuje nierównomierne zużycie opon?
Nierównomierne zużycie opon to szereg problemów dla floty. Przede wszystkim należy podkreślić spadek przyczepności, który oznacza też zwiększone ryzyko wypadków – zwłaszcza na mokrej nawierzchni. Opony o niewłaściwym profilu stawiają też większy opór toczenia, co prowadzi do wyższego zużycia paliwa – w połączeniu z koniecznością wcześniejszej wymiany opon można zatem spodziewać się znacznego wzrostu kosztów operacyjnych. Mniej widocznym, ale wciąż bardzo istotnym efektem jest też przyspieszone zużycie innych elementów pojazdu, w szczególności zawieszenia czy układu kierowniczego.
Nierównomierne zużycie opon – jak temu zapobiec?
Znajomość poszczególnych wzorów zużycia i ich przyczyn to punkt wyjścia do odpowiedniego zarządzania. To jednak dopiero początek. Warto wdrożyć przede wszystkim procedury sprawdzania ciśnienia i opon, regularne kontrole geometrii zawieszenia (co 20-30 tys. km; wraz z korektami, jeśli są potrzebne) i rotację opon (co 10-15 tys. km). Po założeniu nowych opon lub zdjęciu kół należy zadbać też o ponowne wyważenie – oprócz tego istotne będzie też szkolenie kierowców w zakresie znaczenia poprawnej obsługi ogumienia, łagodnej jazdy, unikania gwałtownych manewrów.
W obszarze zarządzania oponami warto też skorzystać z profesjonalnego wsparcia. InFlota zapewnia kompleksowe rozwiązania w tym zakresie – dzięki temu bieżąca obsługa będzie znacznie łatwiejsza, a firma może skupić się na swoich najważniejszych zadaniach. Współpraca z InFlotą to nie tylko dostęp do najlepszych rozwiązań technologicznych, lecz także pomoc doświadczonych ekspertów, którzy pomogą wdrożyć skuteczny program zarządzania ogumieniem. Zadbaj razem z nami o opony w pojazdach flotowych – to podstawa bezpieczeństwa i komfortu jazdy.
